حاج میرزا ابوالفضل نجفی قدسی

حضرت آیت‌الله حاج میرزا ابوالفضل نجفی قدسی بنا بر نوشته‌های خودشان و نقل از مرحوم پدر بزرگوارشان، در سوم ماه رجب سال ۱۳۲۲ هجری قمری برابر با ۱۲۸۳ هجری شمسی متولد شدند. پدرشان، حاج میرزا عبدالحسین انتظام، از روحانیون و وعاظ بافضیلت بود. جد اعلای ایشان از اهل مدینه طیّبه و از سادات بودند که به‌سبب خوف از بنی‌عباس از مدینه مهاجرت کرده و در اصفهان، در روستای گورتان ساکن شدند. در میان این نسل، شخصیت‌هایی به کرامت و استجابت دعا مشهور بوده‌اند. مادرشان، بانو بیگم‌آغا، علویه‌ای از سادات حسینی و دختر حجت‌الاسلام میر محمد اسماعیل اصفهانی بود. بدین ترتیب، نسب پدر و مادر هر دو به سادات حسینی و موسوی و رضوی می‌رسید. ایشان کودکی و نوجوانی را در محله خواجو اصفهان سپری کردند

ایشان علوم جدید را در دبیرستان گل‌بهار اصفهان ـ تنها دبیرستان آن زمان ـ فراگرفتند و هر سال دو کلاس را با رتبه شاگرد اولی گذراندند. همچنین به زبان فرانسه تسلط یافتند و حتی بورس تحصیل در فرانسه برایشان فراهم شد، ولی به دلیل مخالفت پدر، از سفر منصرف شدند. از سن ۱۲ سالگی اجازه منبر و بیان احکام شرعی را دریافت کردند و در ۱۶ سالگی به امامت مسجد محل منصوب شدند. دوران تحصیل دینی خود را در مدارس صدر خواجو و دیگر حوزه‌های اصفهان گذراندند و دروس مقدمات و سطح عالی فقه و اصول را نزد بزرگانی چون آقا سید عبدالعظیم واعظ، شیخ فضل‌الله خوانساری، میرزا سید احمد حقیقی، حاج شیخ علی یزدی، حاج میرزا ابوالهدی کلباسی و حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی آموختند. در سن بیست سالگی، پس از اتمام سطوح فقه، تصمیم گرفتند برای استفاده از محضر مراجع بزرگ، به نجف اشرف مهاجرت کنند

ایشان حدود ۲۵ سال در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیل و تدریس دروس خارج فقه، اصول و عرفان پرداختند و از محضر اساتید بزرگی همچون آیت‌الله‌العظمی سید ابوالحسن اصفهانی، سید عبدالهادی شاهرودی، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خوئی و عارف کامل سید جمال‌الدین گلپایگانی بهره بردند و به درجه اجتهاد نائل شدند. در عرفان و اخلاق نیز شاگرد مستقیم آیت‌الله‌العظمی سید علی قاضی بودند و در کنار بزرگانی مانند آیت‌الله بهجت و آیت‌الله صافی گلپایگانی درس اخلاق و سلوک آموختند. ایشان در نجف، علاوه بر تدریس و تألیف، به مقامات معنوی و عرفانی والایی دست یافتند

حضرت آیت‌الله نجفی قدسی از همان کودکی تا حدود ۴۰ سالگی برای تأمین معاش خانواده، در کنار تحصیل، هفته‌ای یک تا دو روز به شغل عبادوزی و منبت‌کاری روی گچ می‌پرداختند. ایشان هیچ‌گاه در زندگی خود از سهم امام برای مخارج شخصی استفاده نکردند و هزینه‌های زندگی خویش و خانواده را تنها با دسترنج و کار حلال تأمین نمودند

ایشان شاگرد ویژه آیت‌الله‌العظمی سید جمال‌الدین گلپایگانی و از شاگردان ممتاز آیت‌الله قاضی بودند. به درجاتی از کشف و شهود دست یافتند و وقایع متعددی از حالات معنوی و مکاشفات ایشان نقل شده است؛ از جمله دیدار با حضرت سلمان در مسجد سهله، رؤیت امام صادق علیه‌السلام در حجره طلبگی، ملاقات‌های خاص با اهل قبور در وادی‌السلام، و وقایعی چون مواجهه با شیر درنده در مسیر کربلا که همگی بیانگر سلوک عرفانی و کرامات ایشان است

ایشان در نجف اشرف از مراجع بزرگ اجازه اجتهاد دریافت کردند. با وفات آیت‌الله حاج یحیی سجادی در تهران (۱۳۲۹ ش)، گروهی از معتمدین تهران از آیت‌الله گلپایگانی خواستند که شخصیتی بزرگ را برای اقامه نماز و امور دینی معرفی کنند. آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله نجفی قدسی را معرفی نمودند، اما ایشان پس از ورود به تهران از پذیرش رسمی مرجعیت و صدور رساله خودداری کردند. پس از بازگشت به ایران، اجازه‌ای از آیت‌الله‌العظمی بروجردی دریافت کردند که به خط حضرت امام خمینی (ره) نگاشته شده بود. ایشان مسجد یاسین را در خیابان پیروزی تهران بنیان نهادند و سال‌ها در آن به ارشاد مردم و تربیت شاگردان پرداختند

حضرت آیت‌الله نجفی قدسی بخشی از کتاب «دمعه الساکبه» را که درباره شرح احوالات حضرت امام عصر (عج) و شرایط ظهور آن حضرت بود، بازنویسی کردند. ایشان نسخه‌برداری دقیق از دو جلد آخر این کتاب ارزشمند انجام دادند و در این کار اهتمام فراوان داشتند. این اثر به‌عنوان یکی از میراث علمی ایشان باقی ماند و در میان شاگردان و علاقه‌مندان، جایگاه ویژه‌ای یافت .

یکی از مهم‌ترین آثار ایشان، کتاب «فضائل القرآن و العتره» است؛ مجموعه‌ای گران‌بها از روایات اهل‌بیت (ع) پیرامون فضائل آیات و سوره‌های قرآن کریم. این کتاب با دقتی مثال‌زدنی گردآوری شد و مورد تحسین علما قرار گرفت. مرحوم آیت‌الله مرعشی نجفی بر این اثر تقریظی نگاشتند و بر ارزش آن افزودند. این مجموعه علاوه بر جایگاه علمی، گواهی بر علاقه و توجه ویژه ایشان به قرآن و اهل‌بیت (ع) است .

از دیگر آثار ایشان «نقد تفسیر انصاری» است؛ اثری مفصل که به بررسی و نقد دیدگاه‌های خواجه عبدالله انصاری در تفسیر قرآن می‌پردازد. این کتاب اگرچه به چاپ نرسید، اما در میان دست‌نوشته‌های ایشان موجود است. نوشته‌های ایشان در این نقد، دقت علمی و تسلط بر معارف قرآنی را به‌خوبی نشان می‌دهد .

ایشان بر برخی از کتب فقهی و اصولی زمان خود حاشیه‌هایی نوشته‌اند. این حواشی در طول حیاتشان در اختیار دوستان و شاگردان قرار می‌گرفت و مورد استفاده اهل علم بود. حواشی مزبور نشان‌دهنده دقت نظر و اهتمام ایشان در مباحث فقهی و اصولی است و بخشی از میراث علمی ایشان به شمار می‌رود .

در یکی از سفرهای پیاده به عتبات عالیات، هنگامی‌که ایشان به مسجد سهله رسیدند و نماز نیابتی به‌جا آوردند، به حالت مکاشفه‌ای روحانی، حضرت سلمان فارسی را مشاهده کردند. این واقعه برای ایشان چنان عمیق و تأثیرگذار بود که بعدها بارها از آن به‌عنوان یکی از کرامات الهی در زندگی‌شان یاد کردند. ایشان این ملاقات را از نشانه‌های ارتباط معنوی خود با اولیای خدا می‌دانستند و آن را در زمره تجارب عرفانی خویش ثبت کردند.

در دوران طلبگی، در یکی از ایام بیماری سخت و در حجره‌ای که بستری بودند، مکاشفه‌ای رخ داد. ایشان در حالت ضعف و ناتوانی، حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام را به همراه زراره بن أعین مشاهده کردند که برای عیادت آمده بودند. این رؤیت برای ایشان نه‌تنها باعث شفای روحی شد، بلکه نشانه‌ای روشن از عنایت خاص امام معصوم نسبت به ایشان بود.

از کرامات مشهور حضرت آیت‌الله نجفی قدسی، دعاهایی بود که برای بیماران و نیازمندان می‌نوشتند. این ادعیه در بسیاری از موارد موجب شفا یا برطرف شدن گرفتاری می‌شد. یکی از نمونه‌های شاخص، شفای کودک شیرخواره‌ای بود که بنا به شهادت اطرافیان، پس از استفاده از دعای نوشته‌شده توسط ایشان سلامتی کامل یافت. چنین مواردی موجب شهرت ایشان به «دعاهایی مجرب» در میان مردم شد.

در ایام دفاع مقدس، حضرت آیت‌الله نجفی قدسی با الهام از روایات، سوره حدید را بر کاغذ می‌نوشتند و به بسیجیان و رزمندگان می‌دادند تا همراه خود داشته باشند. نقل شده است که تا زمانی‌که این حرز را همراه داشتند، آسیبی به آنان نمی‌رسید. این واقعه به‌عنوان یکی از کرامات برجسته ایشان میان رزمندگان زبانزد بود و بر ایمان و روحیه آنان تأثیر شگرف داشت.